Terug naar het volledige overzicht

2 Oktober 1544

De Burchtgraaf van Pykselsche Burgh

<p>De maatschappij van de 11de tot de 15de eeuw stond in het teken van horigheid, ruzi&euml;nde feodale heren en vele schermutselingen om de verdeling van agrarische gebieden.</p> <p>In 1375 verrees Slot Voxelsteyn aan de oever van het Pixelven als jachtslot voor Heer Clavanus De Beuckelaer tot Den Polder, de kortlevende telg van een bekend adelijk geslacht uit de omgeving. Dit kasteel vervulde in de jaren na de dood van Heer Clavanus een belangrijke functie als de zetel van de Schout en Schepenen en thans als de woonstede van een van de Heren van Pixelburg.</p> <p>Een belangrijkere politieke factor dan Ridder Clavanus was Mozesjan Okelebeerszoon IX, Burcht- graaf van Tekschelen vooral bekend stond om wat heldendaden (het doden van een draak, bijvoorbeeld) is Burchtgraaf Mozesjan vooral de naam die opduikt in de politieke intriges van die tijd.</p> <p>De stamvader van de huidige Okelebeerszoon-dynastie ontvoerde de weduwe De Beuckelaer tot Den Polder, daags na de dood van haar man door een neerstortende eend, om haar vervolgens overgoten met pek en eendenveren op een bolderkar door de straten van Pykselse Burgh te laten trekken. <br />Deskundigen zijn het er over eens dat deze moreel abjecte daad vooral een politieke betekenis had en een methode was voor de Burchtgraaf van Texelen om een machtsvacu&uuml;m te voorkomen. Gezien de veelvuldige adellijke complotten, zoals de moord op Floris V van Holland door Gijsbrecht IV van Amstel, bestond het gevaar dat een rivaliserende, machtsbeluste edelman zijn kans schoon zag om de grondgebieden van De Beuckelaer tot Den Polder in te nemen.</p> <p>Door het publieke en symbolische machtsvertoon toonde Mozesjan Okelebeerszoon IX dat er met de Burchtgraaf van Texelen niet te spotten viel. Vanaf dat moment mocht Okelebeerszoon zich ook Burchtgraaf van Pyskelsche Burgh noemen.&nbsp;Door deze versterkte machtspositie, de aanwezigheid van een natuurlijke waterweg en de contacten van Okelebeerszoon groeide Pykselsche Burgh als snel uit tot een drukke handelsplaats. Een hanzestad kan men het niet noemen, maar handelaars kwamen wel van heinde en verre om hier hout, vlas, honing en meel te verhandelen voor het achterland.</p> <p>De economische positie van Pyskelsche Burgh was dermate sterk dat het zich een neutrale positie kon veroorloven in diverse conflicten, een feit dat later in de geschiedenis meermalen terugkomt. Tijdens de tweejarige Successieoorlog van 1355 bleef Pykselsche Burgh grotendeels buitenspel en bleef de handel onverminderd doorgaan. Uniek, gezien het hoogoplopende conflict en de territoriale verschuivingen in het gewest nadien. Ook tijdens de Hollands-Wendische Oorlog (1438 - 1441) en de Sontoorlogen in de 15de en 16de eeuw hield Pyskelsche Burgh zijn neutrale status, ook voerde hanzesteden onderling strijd.</p> <p>Het feit dat Pykselsche Burgh geen offici&euml;le hanzestad was en de strategische ligging dragen bij aan het feit dat oorlogsdeelname nooit nodig was. De aanwezigheid van Mozesjan Okelebeerszoon IX is ook een factor van belang, die een onnatuurlijk lang leven geleefd lijkt te hebben en tot ver in de 15de eeuw nog opduikt.</p> <p>Het verhaal gaat dat tijdens de allereerste Sontoorlog het leger van Greifswald aan de poorten van Slot Voxelsteyn om Pykselsche Burgh te veroveren. Mozesjan Okelebeerszoon verscheen daarop op de kasteelmuur en maande het leger huiswaarts te keren. De Greifwaldse legeraanvoerder en zijn manschappen lachten Mozesjan schamper uit. De Burchtgraaf van Texelen en Pyskelsche Burgh groeide daarna volgens ooggetuigen een gigantische puntige staart, bokkenpoten, een lange geitensik en enorme hoorns. Na eenmaal vuur te hebben gespuugd en de aanvoerder in de as te hebben gelegd was het de beurt aan Mozesjan om te lachen. Het Greifwaldse leger blies ijlings de aftocht en sindsdien meden alle oorlogsbeluste hanzelegers Pykselsche Burgh.</p> <p>Het dorpsmuseum van Bitvoort heeft een andere versie van het verhaal in de collectie. Volgens een oud geschrift was het namelijk een Bitvoortse draak, bereden door St. Bittevordus, die de legers verjoeg. Er zijn enkele historici die waarde hechten aan deze versie van het verhaal, dit gezien de aanwezigheid van het riviermonster Phluypelepuyp in de Pixelrijn, aan het begin van de 16de eeuw.</p> <p>&nbsp;</p> <p><span style="font-size: x-small;">Deze tekst was oorspronkelijk onderdeel van een lezing van Janne Fondue tijdens de jaarlijkse Pixelburgviering in 1985.</span></p>
De Burchtgraaf van Pykselsche Burgh

Een portret van Mozesjan (linksvoor) tijdens een boswandeling in gesprek met Bert en z\'n Gloeiende Kraag. Op de achtergrond is Slot Voxelsteyn zichtbaar en enkele gevleugelde Greifwaldse verkenners die waarschijnlijk over de kasteelmuren willen vliegen.