Heemkundekring “Dûn Hontige Fánt”

<p>De Pixelrijn kent een rijke historie, de Spanjaarden arriveerden via deze waterweg in de 17de eeuw en de Romeinen stichtten Ulpia Pixelburgium (het latere Pixelburg) aan de oever van de rivier. Alle Pixelburgse schoolkinderen weten dat de Pixelrijn uitmondt in de zee, ver voorbij de Grote Stad.&nbsp;In vroeger tijden leidde dit dan ook tot een keur aan spannende verwikkelingen.</p> <p>In de 16de eeuw werd het bruisende Middeleeuwse Pixelburg (toenmalige spelwijze: Pykschelsche Burgh) opgeschrikt door een heus zeemonster, zo leren de geschiedenisboeken ons. Dit monster, bijgenaamd Den Phluypelepuyp, teisterde lange tijd de vissers en andere bewoners aan de oevers van de Pixelrijn.</p> <p>Twee jonge Pixelburgse helden, de broers Elckerlyc en Elegast van Voxelsteyn - ofwel: De Gevleugelde Vrinden - schoten de bevolking van Pykschelsche Burgh ten hulp.</p> <p>Op een warme zomeravond dromde de bevolking van Pixelburg samen aan de oever van de Pixelrijn, waarna de Gevleugelde Vrinden het monster Phluypelepuyp uitdaagden om uit het water van de Pixelrijn te komen. Phluypelepuyp wilde niet, volgens de overlevering, want hij had net een smakelijke vissersfamilie achter de kiezen.</p> <p>De Pykschelsche Burghse Snaarfanfare (later opgegaan in de Texelse Blaaskapel) moest er aan te pas komen om het monster uit het water te lokken. Phluypelepuyp hield namelijk helemaal niet van muziek. Na een bloedige strijd, waarbij minstens de helft van de Snaarfanfare sneuvelde tussen de malende kaken van Phluypelepuyp lukte het de Gevleugelde Vrinden om de kop van het monster af te houwen.</p> <p>Elckerlyc en Elegast werden gehuldigd en beloond met adelijke titels door Schout Van der Berenmutseling van Pykschelsche Burgh.</p> <p>Nu ontkent men doorgaans het bestaan van mythische monsters en heldendaden, maar het verslaan van Phluypelepuyp door de Gevleugelde Vrinden wordt gezien als een waarheidsgetrouw verhaal. Deze overtuiging is vooral te danken aan een schilderij van een onbekende meester die aanwezig was bij het hero&iuml;sche voorval en zodoende een zeer accuraat beeld schept. Een korte analyse van uw heemkundekring volgt.</p> <p>Het werk met als titel "De Gevleugelde Vrinden verslaan Phluypelepuyp met behulp van De Pykschelsche Burghse Snaarfanfare en Schout Van der Berenmutseling" komt uit 1513, het jaar van Phluypelepuyps ondergang.</p> <p>Op rechts ziet u de overgebleven leden van De Pixelburgse Snaarfanfare die het monster uit het water lokten met hemeltergend valse strijkmuziek. Achter hen is de dorpskern van Pixelburg en een deel van de Grote Kerk zichtbaar.</p> <p>Aan de linkerzijde staat Schout Van der Berenmutseling zijn mannetje, met zijn karakteristieke muts en blauwe mantel. Daarachter de smaakvol naakte, vrouwelijke vissersdochter, wier familie als diner diende voor Phluypelepuyp - de dochter vormde het dessert.</p> <p>De twee geliefden op de klif, waarschijnlijk Aziatische toeristen, stonden per ongeluk in beeld. De bebouwing op de achtergrond links is een groot mysterie, alsmede de twee kleine figuurtjes (een zwarte, dierlijke gestalte en een mensachtige). Volgens experts gaat het hier toch echt om de villa van Janshonck Verstruyk, de gevreesde, 19de eeuwse turfmagnaat. De twee onherkenbare figuren zouden Janshonck en de mythische Bosduvel zijn; een poging van de schilder om de tweeledigheid van Verstruyks persoonlijkheid op doek te vatten.</p> <p>Geografisch gezien staat de villa in het schilderij op de plaats waar nu de woonstede van Adelbert van Merri&euml;nboer te vinden is, dit terwijl de resten van de 19de eeuwse ru&iuml;ne in Voxel op Zand gevonden zijn. Verder startte de bouw van de villa van Janshonck Verstruyk pas in 1842, meer dan driehonderd na het voorval met het hongerige zeemonster.</p> <p>Waarschijnlijk gaat het hier dan ook om een symbolische weergave door de artiest, maar wat Janshonck Verstruyk precies te maken heeft met het zeemonster Phluypelepuyps en de Gevleugelde Vrinden en waarom hij driehonder jaar voor zijn geboorte opduikt in een 16de eeuws schilderij is uw heemkundekring een groot raadsel.</p>

• Link naar artikel